Khi tiến hành nuôi trùn có những vấn đề cần quan tâm sau:
1. Thức ăn nuôi trùn:
Tuy nhìn bề ngoài thì rất nhỏ và mỏng manh, nhưng thực ra trùn quế là "nguồn máy" tiêu thụ thức ăn. Mỗi ngày trùn tiêu thụ một lượng thức ăn tương đương với trọng lượng cơ thể chúng, nên chúng ta phải chắc rằng đủ lượng thức ăn cần thiết để nuôi trùn. Thức ăn trùn gồm: Phân bò, trâu, dê, heo, gà, vịt, rơm, rạ ... trong đó phân bò tươi và phân trâu tươi là món khoái khẩu nhất của trùn, còn lại phân gà, phân heo, phân vịt cần phải ủ cho hoai trước khi cho trùn ăn.
2. Định hướng chăn nuôi:
Nếu chúng ta nghĩ nuôi trùn dùng để cải tạo khẩu phần ăn cho đàn gia súc, gia
cầm thì quá dễ. Chỉ cần mua vài kg trùn giống ở các trại chăn nuôi sau đó bỏ
vào chậu hoặc có thể bỏ vào bao cám để nuôi...Nhưng nếu nuôi theo mô hình quy
mô, thì chúng ta cần đến các cơ sở chăn nuôi hoặc xem kỹ phần Kỹ thuật nuôi
trùn quế phía dưới. Bà con lưu ý: Đừng ngần ngại liên hệ hoặc hỏi chúng tôi,
những điều thắc mắc sẽ được giải đáp một cách mau chóng trong phạm vi khả năng.
3. Giống: Nên liên hệ các trại chăn nuôi để có được nguồn giống khoẻ, sinh khối
là giống tốt nhất để nhân luống
Kỹ Thuật nuôi trùn quế:
I. Chuồng trại: Tùy theo khả năng và quy mô kinh doanh mà chúng ta làm chuồng
trại. Nếu chúng ta nuôi vào mục đích lấy trùn nhằm tăng thành phần dinh dưỡng
trong khẩu phần ăn của gia súc, gia cầm, thủy hải sản thì việc làm chuồng cũng
hết sức đơn giản như nuôi trong chum, chậu, những bể nước không còn sử dụng, và
nếu quy mô lớn hơn ta có thể làm chuồng bằng tấm bạt nilon ...
II. Nuôi & Chăm sóc:
1. Chất nền: Là yếu tố quan trọng cho trùn trong thời gian đầu sinh sống, là
nơi trú ẩn khi trùn tiếp xúc với môi trường mới và phải đạt các yếu tố sau: tơi
xốp, sạch, giàu dinh dưỡng... nếu chúng ta thả giống bằng sinh khối thì không
cần thả chất nền mà nên bỏ trực tiếp phân bò lên luống.
2. Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp nhất cho trùn phát triển là từ 20o - 28oC. đối
với bà co một số khu vực ở khu vực phía Bắc cần chú ý: vào mùa đông nhiệt độ
xuống thấp, lúc này chúng ta cần che chắn kỹ, thắp đèn điện vào ban đêm sao cho
luôn giữ nhiệt độ ở mức thích hợp, tránh trường hợp trùn bị ngủ đông.
3. Độ ẩm: Nước là thành phần quan trọng nhất của cơ thể trùn, chúng chiếm
khoảng 65 - 80% trọng lượng cơ thể trùn nên chúng ta phải thường xuyên tưới
nước cho trùn (ít nhất 1 lần/ ngày). Để nhận biết độ ẩm thích hợp bằng cách:
Lấy tay nắm phần sinh khối trong chuồng sau đó thả ra, nếu thấy phần sinh khối
còn giữ nguyên và tay ta chỉ ướt là đủ, nhưng nếu thấy nước chảy ra hoặc phần
sinh khối bị vỡ và rơi xuống như vậy là quá ướt hoặc quá khô.
4. Ánh Nắng: Trùn rất sợ ánh nắng nên ta cần phải che chắn chuồng thật kỹ vào
ban ngày để tránh ánh nắng trực tiếp rọi vào chuồng làm cho trùn sợ và chui xuống
phía dưới để sống.
5. Không khí: Khí Co2, H2S, SO3, NH4 là kẻ thù của trùn nên ta phải chắc chắn
rằng thức ăn của trùn phải sạch và không có các thành phần hóa học gây bất lợi
cho trùn, chuồng trại.
6. Cho ăn: Thường thì sau khi bỏ giống được 2 ngày thì chúng ta nên cho trùn
ăn, lượng thức ăn mỗi lần khoảng 8cm trên mặt luống (không nên bỏ phân bò phủ
lên toàn bộ bề mặt luống, vì điều này sẽ làm cho nhiệt độ bên dưới tăng quá cao
làm cho kén bị thối, nên cho ăn từng cụm). Sau đó chúng ta sẽ tiếp tục cho trùn
ăn khi thấy trên bề mặt luống đã xốp và không còn thức ăn cũ. Chú ý rằng không
nên cho trùn ăn khi lượng thức ăn cũ còn quá nhiều, vì lượng thức ăn bị tồn
đọng phía dưới luống làm cho trùn chỉ lo tập trung ăn và sống phía dưới luống
mà không sống trên bề mặt. Điều này làm cho trùn giảm khả năng sinh sản. Thời
gian mỗi lần cho ăn tuỳ thuộc vào số lượng trùn có được trong luống, thường thì
từ 4 đến 7 ngày.
7. Nhân luống:Thời gian đầu luống chưa có kén và trùn chưa thích nghi được môi
trường mới, nên sau 2 tháng đầu thì số giống chúng ta đã được nhân đôi (thay vì
1 tháng). Lúc này chúng ta có thể tách trùn để nhân luống hoặc cho gia súc, gia
cầm ăn. Trước khi nhân luống 03 ngày, ta cho trùn ăn. Lúc này trùn tập trung
trên bề mặt luống, ta lấy phần trên của luống khoảng 20cm bỏ vào luống mới và
tiếp tục cho luống cũ ăn cho đến khi đầy luống.
8. Thu hoạch:
Có nhiều phương pháp thu hoạch nhưng nhử mồi là phương pháp hữu hiệu nhất. Sau
khi cho trùn ăn được 3 ngày, dùng tay hốt trên bề mặt luống, nơi chúng ta đã bỏ
phân bò (vì chúng sẽ tập trung vào đây để ăn). Trải tấm nilon ngoài sân trống
có ánh nắng càng tốt. Đổ phần hỗn hợp này lên tấm nilon, sau đó gạt bỏ phần
phân trùn bên trên lần lượt vì khi trùn ra ngoài sợ ánh nắng nên trốn xuống
phía dưới cho đến khi chỉ còn trùn. Chú ý rằng lớp phân trùn bên trên này không
được bỏ làm phân mà cho trở lại luống để tiếp tục nuôi như là sinh khối, và
trùn sẽ được nhân luống rất mau vì trong sinh khối này chứa rất nhiều kén trùn.
Đối với bà con nuôi trùn vào mục đích cải tạo đạm cho vật nuôi ở nhà, bà con
nên áp dụng hình thức thu hoạch “cuống chiếu” .Lấy phần phân còn lại ta có được
phân trùn.
Trong trường hợp luống đã đầy phân mà chúng ta không có chuồng mới (chuồng
trống) để nhân giống hoặc vì trời mưa nhiều quá chúng ta không thể tách được
trùn và phơi phân chúng ta có thể làm như sau: Xúc toàn bộ sinh khối trong
chuồng đổ cao lên qua một bên chuồng, sau đó dùng phên tre (là loại bồ được đan
bằng tre) để chắn giữ lại, dùng cọc tre để giữ phên. Bỏ thức ăn mới vào phần
bên chuồng trống, trùn sẽ nghe được mùi thức ăn mới và sẽ chui qua phần bên này
để sống. Khi có điều kiện thích hợp ta sẽ bắt trùn hoặc trời nắng sẽ phơi phân
trùn dễ dàng hơn.
Đối với luống mới, sau 2 tháng chúng ta mới có thể thu hoạch được, nhưng đợt
thu hoạch thứ 2 trở đi sẽ rút ngắn còn 25 – 35 ngày, điều này phụ thuộc hoàn
toàn vào kỹ thuật nuôi của bà con. Nếu mật độ giống thả đạt yêu cầu, cộng với
việc chăm sóc tốt, chúng ta sẽ thu 0,8kg - 1kg/1m2/lần thu hoạch.
Ưu điểm: Khác với tất cả các loại vật nuôi khác như: Gà, heo, ếch, cá… Trùn quế
không cần tái đầu tư con giống nhưng hàng tháng chúng ta vẫn có thể thu hoạch
đươc.
9. Cách thả giống:
a. Giống thuần (Bố mẹ): Sau khi làm chuồng trại xong, dùng nước tưới trên bề
mặt luống mổi ngày 1 lần, sau 3 ngày chúng ta có thể trải 1 lớp chất nền khoảng
08cm và thả giống. Thông thường mổi m2 ta thả khoảng 2 – 3 kg trùn giống, dùng
tay hốt trùn giống và bỏ từng cụm vào luống, sau 1 giờ tự động trùn sẽ lẫn vào
trong chất nền để trốn, sau đó ta dùng nước tưới phun sương trên bề mặt luống
và có thể cho trùn ăn ngay.
b. Sinh khối (ổ trùn): Sau 3 ngày chúng ta lấy phân trâu, bò.. bỏ 1 lớp khoảng
10cm trên bề mặt luống, tưới qua 1 ít nước và thả sinh khối. Khi thả sinh khối
chúng ta cứ để thành cụm, không nên trãi mõng ra, sau 2 giờ thì tưới nước.
Thông thường cách thả giống bằng sinh khối là hiệu quả nhất.
c. Cách chọn giống:
* Giống Thuần: Chúng ta không nên chọn giống bị trộn lẫn với những giống trùn
đất khác, nếu chúng ta dùng trùn thương phẩm 100% để làm giống thì hoàn toàn
không đúng, vì trong quá trình làm sạch trùn chúng ta sẽ làm trùn hoàn toàn tổn
thương. Cách tốt nhất nên bắt giống khoảng 80%. Khâu bảo quản giống rất quan
trọng vì thế chúng ta nên đến những trại có nhiều năm kinh nghiệm trong viêc
bảo quản giống để có được con giống khoẻ.
* Sinh Khối: Ngày nay việc mua, bán con giống được diễn ra mang tính tự phát,
người mua giống và cả người bán giống đều không nắm rỏ thế nào là sinh khối nên
giá cả cũng rất khác biệt...xem tiếp>>
10.Bệnh của trùn:
1. Bệnh no hơi: Do trùn ăn nhằm những loại thức ăn quá giàu "chất
đạm" như phân bò sữa, heo... làm cho phân có mùi chua. Sau khi cho ăn,
trùn có hiện tượng nổi lên trên mặt luống và trường dài sau đó chuyển sang màu
tím bầm và chết. Cách tốt nhất khi phát hiện trường hợp này nên hốt hết phần
phân lỡ cho ăn ra và tưới nước lên luống.
2. Bệnh trúng khí độc: Do đáy chất nền đã bị thối rữa, trong thời gian dài chất
nền thiếu O2 làm cho khí CO2 chiếm lĩnh hết khe hỡ của chất nền, làm trùn chui
lên trên lớp mặt. Cách khắc phục: Dùng cuốc chĩa xới toàn bộ mặt luống và tưới
nước.
3. Ngoài ra thật chú trọng với các loại thuốc trừ sâu, xà bông, nước rữa
chén... vì trùn sẽ lập tức chết khi tiếp súc.
4. Địch hại: Kiến, chim, cóc, nhái... là những địch hại nguy hiểm nhất của trùn
quế. Đối với kiến hãy diệt tận gốc, dùng vật nhọn moi tận gốc của ổ kiến, xịch
thuốc và vệ sinh thật sạch khu vực xung quanh trại.
Tuy nhiên trên thực tế việc nuôi trùn tùy thuộc vào môi trường rất nhiều: thời
tiết, độ ẩm và khu vực nuôi mà chúng ta làm trại cho thích hợp. Chúng tôi sẳn
sàng hướng dẫn kỹ thuật để việc nuôi trùn của bà con đạt được hiệu quả cao
nhất.
--------------------------------------------
KỸ THUẬT LÀM TRẠI
Trước khi bắt tay vào việc làm trại, chúng ta phải nghiên cứu kỹ xem và tin
chắc rằng vùng đất chúng ta dự định làm trại có bị ngập nước vào mùa mưa lũ
không? Những nơi bị ngập trũng tuyệt đối không nên làm trại vì trùn sẽ bị chết
hoăc di chuyển đến những nơi khác khi bị ngập trũng vào mùa mưa.
Trại trùn có thể thiết kế dưới tàn cây bóng mát hoặc dưới hàng cây cao su càng
tốt vì đảm bảo được độ ẩm thích hợp vào mùa nắng nóng.
Kích thước: Tuỳ theo diện tích đất mà chúng ta thiết kế chuồng cho hợp lý, tuy
nhiên thông thường chúng ta xây chuồng theo diện tích 100m2: Ngang: 5m - dài:
25m - cao: 0,4m.
Bề ngang 5m ta xây thành 2 luống mỗi luống 2m và chừa đường đi ở giữa 1m. Chiều
cao: chúng ta xây khoảng 4 viên gạch là đủ. Đáy: chúng ta lót 1 lớp vữa hồ
khoảng 4cm (vữa hồ trộn non). Mái che: Cách tốt nhất nên che mái bằng lá là hợp
lý nhất. Tuy nhiên nếu ta làm chuồng dưới tàn cây bóng mát thì có thể lợp mái
bằng bất cứ vật liệu gì cũng được.
Chú ý:
1. Khi làm trại phải đảm bảo sự thông thoáng, ánh sáng có thể lọt vào được,
tránh sự làm chuồng che chắng quá kỹ làm cho khả năng phát triển của trùn kém
hiệu quả.
2. Đồi với bà con ở khu vực trũng thấp và đất lâu rút nước nên cáng nền có độ
dốc 100 và làm lối thoát nước ra ngoài.
3. Không được cáng nền bằng hồ quá tốt hay bê tông hoặc lót nền bằng tấm bạt
bằng nhựa vì làm cho nền không thoát nước, sau khoảng thời gian 2 tháng phần
sinh khối trong luống đã đạt 20cm thì lúc này mỗi ngày mỗi tưới nước vì bề mặt
luống luôn khô nhưng phía dưới đáy thì quá ướt thậm chí đọng nước. lúc này toàn
bộ kén trùn sẽ thối và việc nuôi trùn thất bại hoàn toàn.
-------------------------------------------------
PHÂN TRÙN QUẾ
Phân trùn là loại phân hữu cơ 100%, được tạo thành từ phân trùn nguyên chất, là
một loại phân thiên nhiên giàu dinh dưỡng nhất mà con người từng biết đến.
Phân trùn chứa đựng một hỗn hợp vi sinh có hoạt tính cao, là chất xúc tác sinh
học, phần cặn bã của cây trồng và phân động vật cũng như kén trùn rất giàu chất
dinh dưỡng, dễ hòa tan trong nước, chứa hơn 50% chất mùn. Do đó phân trùn không
chỉ kích thích tăng trưởng cây trồng mà còn tăng khả năng cải tạo đất và còn có
thể ngăn ngừa các bệnh về rễ.
Phân trùn còn chứa các khoáng chất cho cây như: Nitrát, Photpho, Magne, Kali,
Calci, Nitơ.... Đặc biệt là các khoáng chất này lại được cây trồng hấp thụ một
cách trực tiêp; không như những lọai phân hữu cơ khác phải được phân hủy trong
đất trước khi cây hấp thụ. Sẽ không có bất cứ rủi ro, cháy cây nào xảy ra khi
bón phân trùn.
Chất mùn trong phân trùn loại trừ những độc tố, nấm có hại và vi khuẩn trong
đất nên nó có thể đẩy lùi những bệnh của cây trồng.
Phân trùn gia tăng khả năng giữ nước của đất vì phân trùn có dạng hình khối, nó
là những cụm khoáng chất kết hợp theo cách mà chúng có thể để chống sự xói mòn
và sự va chạm cũng như gia tăng khả năng giữ nước.
Phân trùn làm gỉảm hàm lượng dạng Acid carbon trong đất và gia tăng nồng độ
Nitơ trong một trạng thái cây trồng có thể hấp thụ được.
Acid humic ở trong phân trùn kích thích sự phát triển cây trồng thậm chí ngay
cả ở nồng độ thấp. Bởi vì Acid humic ở trong trạng thái được phân bố về mặt ion
mà trong đó chúng có thể dễ dàng hấp thụ bởi cây trồng nhiều hơn bất kỳ chất
dinh dưỡng nào khác.
IAA (Indol Acetic Acid) có trong phân trùn là một trong những chất kích thích
hữu hiệu giúp cây trồng tăng trưởng tốt.
Phân trùn có nồng độ PH = 7 nên nó hoạt động như một rào cản, giúp cây phát
triển trong đất mà ở đó có nồng độ PH quá cao hoặc quá thấp.
CÁCH SỬ DỤNG PHÂN TRÙN
Cho sự nẩy mầm: Dùng 20 - 30% phân trùn trộn với đất, xem như một hỗn hợp nẩy
mầm tốt nhất đảm bảo cho cây phát triển không ngừng trong 3 tháng mà không cần
bất cứ thức ăn nào khác. Có khả năng làm tăng tỷ lệ nẩy mầm của hạt, giúp cây
con phát triển nhanh và có tỷ lệ sống cao.
Như là chất điều hòa chất: nếu bạn bỏ phân trùn và tưới nước thường xuyên vào
một vùng đất cằn cỗi đã được cuốc lên, thì lớp đất này sẽ được cải tạo đáng kể
(2000 - 2500kg/ha).
Như là phân bón: Bỏ trực tiếp phân trùn quanh gốc cây (không gây hư hại cây nếu
sử dụng nhiều) bón lót cho cây, rau, quả các loại sẽ tạo ra một loại thực phẩm
hảo hạng và đạt năng suất cao.
Như chất phân bón lỏng: Có thể pha trộn với nước theo tỷ lệ 1/5, hỗn hợp chất
lỏng này có thể sử dụng như một loại phân bón hảo hạng và có khả năng kiểm soát
sâu bọ khi phun trực tiếp vào thân, lá.
Như là nhà cải tạo đất: Vì phân trùn chứa đựng hàng ngàn kén trùn/kg nên khi ta
bón phân trùn vào đất, gặp điều kiện thuận lợi, kén trùn sẽ nở ra và sinh sống
trên chính mảnh đất canh tác của chúng ta - mà chúng ta ai cũng biết nơi nào có
trùn sinh sống thì nơi đó đất luôn mầu mỡ và tơi x