Cây tiêu là cây công nghiệp lâu năm có giá trị kinh tế cao, giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu cây trồng nông nghiệp nói chung và trong cơ cấu kinh tế VAC nói riêng. Việt nam là một trong những nước đứng đầu thế giới về sản xuất hạt tiêu, với sản lượng hàng trăm ngàn tấn hàng năm
Với giá tiêu thị trường dao động
từ mức 20.000,đồng/kg-50.000,đồng/kg, năng suất bình quân từ 1,5-2, tấn/ha
(thâm canh đạt từ 2,5-3 tấn/ha/năm) cây tiêu có vị trí đáng kể trong cơ cấu cây
trồng và kinh tế VAC của nông dân. Tuy vậy, trong mấy năm gần đây cây tiêu ở
một số vùng tập trung như: Đông Nam bộ, Tây nguyên, Đồng bằng sông Cửu long
bị sâu bệnh gây hại (đối tượng chủ yếu là rệp sáp, tuyến trùng rễ) làm giảm năng
suất, nhiều diện tích tiêu bị chết hàng loạt gây thiệt hại đáng kể cho người sản
xuất. Vì vậy người trồng tiêu cần quan tâm chăm sóc vườn tiêu đúng cách, theo
dõi chặt chẽ và thường xuyên vườn tiêu nhà mình phát hiện sâu bệnh để phòng trừ
kịp thời và hiệu quả mới đảm bảo trồng tiêu bền vững. Xin giới thiệu tóm tắt
những biện pháp kỹ thuật cơ bản phòng trừ Rệp sáp-đối tượng chủ yếu gây hại cây
tiêu để bà con vận dụng thực hiện:
* Điều kiện rệp sáp xuất hiện:
Vườn tiêu lâu năm, nhất là trồng xen với nhiều loại cây cũng hay bị nhiễm rệp sáp;
chăm sóc kém và chưa đúng yêu cầu kỹ thuật cả phần trên mặt đất (thân, cành, lá,
hoa quả) và phần dưới mặt đất (vệ sinh khóm tiêu, vườn tiêu; xới xáo đất tơi xốp
và thoáng khí; tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh...); vườn tiêu mới trồng
nhưng không làm đất kỹ và không được diệt sạch sâu bệnh trước khi trồng. Rệp
sáp thường xuất hiện và gây hại nhiều trong mùa nắng nóng.
* Bộ phận cây bị hại và triệu chứng:
Rệp sáp thường sống tập trung, gây hại ở gié bông, gié trái, ngọn non, cuống lá,
mặt dưới lá. Rệp chích hút nhựa cây làm cho cây sinh trưởng phát triển kém, cằn
cỗi, khô héo dần rồi rụng từng bộ phận: lá, hoa quả non. Tai hại hơn là chất bài tiết
của rệp lại là thức ăn và môi trường sống của nấm bồ hóng (bào tử nấm có màu
đen) tiếp tục gây hại cho cây tại các bộ phận đã bị hại ở trên, làm giảm năng suất
và chất lượng hạt tiêu. Chất thải của rệp sáp còn là thức ăn cho kiến đỏ và kiến đen
sống cộng sinh trên cây; kiến đỏ tha rệp chui xuống đất và rệp tiếp tục bám chích
hút nhựa ở gốc cây, rễ cây, làm cho cây tiêu cằn cỗi, lá vàng, ra hoa kết trái rất
kém rồi héo dần và chết khi bộ rễ bị hỏng nặng.
* Biện pháp phòng trừ:
- Chọn đất trồng thích hợp và làm đất kỹ: Đất trồng tiêu phải thoát nước tốt, hơi
dốc, làm đất kỹ. Nên chọn đất Bazan đỏ hoặc vàng nâu, đất xám, đất phù sa cổ để
trồng. Kiểm tra thật kỹ hom tiêu giống trước khi trồng để loại bỏ những hom bị
sâu bệnh, rệp ký sinh.
- Cắt bỏ những cành bị sâu bệnh, cành già, cành tược nằm trong tán lá; dọn sạch
cỏ, lá cây rụng trong vườn, làm cho vườn cây thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi
cho cây sinh trưởng phát triển tốt, hạn chế rệp và sâu bệnh xâm nhập phát sinh gây
hại.
- Mùa nắng dùng vòi phun nước vào chỗ có nhiều rệp đeo bám để tẩy rửa bớt rệp,
tăng ẩm độ trên cây.
- Thường xuyên kiểm tra vườn cây (khoảng 10 ngày 1 lần) chú ý vào những bộ
phận hay bị hại, phát hiện rệp sáp để diệt trừ kịp thời bằng các loại thuốc hoá học
theo nguyên tắc 4 đúng: Oncol 20EC, NurelleD 25/2.5EC, nồng độ 25-30 ml/bình
8 lít nước; hoặc Cori 23EC, nồng độ 20 ml/bình 8 lít nước; Mospilan 3EC nồng độ 15 ml/ bình 8 lít nước sạch; Mospilan 20 SP nồng độ 2,5 gam/ bình 16 lít nước;
Elsan 50EC, nồng độ 30 ml/bình 8 lít; Applaud 10WP nồng độ 20-25 gam/bình 8
lít nước; hoặc dùng dầu khoáng Ctrole 96.3EC, nồng độ 40 ml/bình 8 lít nước..
Chú ý: Để tăng cường hiệu lực và hiệu quả của thuốc người ta dùng nước xà bông
rửa chén pha từ 15-20 ml/ bình 8 lít nước rồi phun ướt đều lên bộ phận cây có rệp
trước khi phun thuốc 1 ngày để tăng khả năng tiếp xúc và thấm của thuốc, phun
ướt đều bề mặt tất cả những bộ phận cần phun và phun kép (phun liên tiếp 2 lần,
lần 2 cách lần 1 khoảng 7-10 ngày).
Đối với rệp sáp ký sinh ở bộ rễ của cây, dùng Oncol 20EC pha nồng độ 40 ml/10
lít nước rồi tưới vào vùng rễ, liều lượng từ 3-5 lít dung dịch đã pha/gốc (khóm) tuỳ
theo tuổi và độ lớn nhỏ của khóm tiêu (chỉ tưới gốc khi đất ẩm, nếu đất khô thì
phải tưới nước cho đất ẩm 1 ngày trước khi tưới thuốc để thuốc tiếp xúc và thấm
được tốt). Bên cạnh diệt trừ rệp sáp, Oncol 20EC còn có tác dụng diệt trừ tuyến
trùng hại rễ tiêu rất hiệu quả; hoặc dùng Losrban 15G rắc đều quanh gốc cây, lưu
ý là phải phá bỏ những u đất ở gốc nọc tiêu nếu có, xới lớp đất mặt xung quanh
gốc tiêu sâu khoảng 10 cm rồi mới rắc đều thuốc, lấp đất phủ kín thuốc rồi tưới
đẫm.
